مقدمه:
قواعد نظری و قوانین عملی منهاج فردوسیان، برگرفته از تصریحات آیات قرآن کریم و روایات معتبر شیعه از اهل بیت طاهرین (علیهم‌السلام) است. این روایات، از منابع معتبر حدیث شیعه، برگرفته شده است. یکی از این منابع، عبارت است از:

مسائل علی بن جعفر (علیه‌السلام)

این کتاب نوشته‌ی علی بن جعفر، فرزند امام جعفر صادق (علیه‌السلام) است که شامل مجموعه سؤالاتی است که علی بن جعفر از برادر بزرگوار خویش، امام موسی کاظم (علیه‌السلام) پرسیده است، همراه با جواب‌های آن حضرت.
کتاب مسائل علی بن جعفر از اصول چهارصدگانه، و از اصول معتبر میان فقهای شیعه به شمار می‏آید که در بسیاری از کتاب‌های روایی و معتبر به آن استناد شده است.
شیخ عباس قمی در این باره می‏نویسد: «مؤلف این کتاب، علی بن جعفر، رابطه‌ی بسیار نزدیکی با امام موسی کاظم (علیه‌السلام) داشته و معارف فراوانی از علوم دین را از آن حضرت بهره برده است. این کتاب، کتابی است مشهور که مؤلف در آن سؤالاتی از امام (علیه‌السلام) پرسیده و آنها را همراه با جوابشان در این کتاب آورده است»
نجاشی در این باره می‏نویسد: «علی بن جعفر دارای یک کتاب است و آن کتابی است در حلال و حرام» و در جای دیگر نام آن را «مسائل علی بن جعفر» ذکر می‏کند.
شیخ مفید در این باره می‏نویسد: «مؤلف این کتاب، پیوسته همراه برادر خود امام موسی بن جعفر (علیه‌السلام) بوده و روایات فراوانی را از ایشان روایت کرده است»

[۲۰۱] شاهد: قَالَ رَسولُ اللهِ‌‌ (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم): «إِنَّ أَفضَلَهُم ـ یعنِی أَهلَ الجَنَّهِ ـ مَنزِلَهً لَینظُرُ فِی وَجهِ اللهِ تَعالی کلَّ یومٍ مَرَّتَینِ»۱
ترجمه: رسول خدا‌ (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم): فرمودند: «با منزلت‌ترین آنان ـ یعنی اهل بهشت ـ روزی دو بار به روی [تجلّیات خاصه‌ی] خدای بلند مرتبه نظر می‌کنند».

********************

[۲۰۲] شاهد: قَالَ رَسولُ اللهِ‌‌ (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم): «إِنَّ أَرفَعَ أَهلِ الجَنَّهِ دَرَجَهً: مَن ینظُرُ إِلی وَجهِ رَبِّهِ غُدوَهً وَعَشِیاً»۲
ترجمه: رسول خدا‌ (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم): فرمودند: «بلندپایه‌ترینِ اهل بهشت، کسی است که هر بامداد و شامگاه به روی [تجلیات خاصّه‌ی] پروردگارش نظر می‌کند».

********************

[۲۰۳] شاهد: قَالَ رَسولُ اللهِ‌‌ (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم): «أوَّلُ زُمرَهٍ تَلِجُ الجَنَّهَ صورَتُهُم عَلی صورَهِ القَمَرِ لَیلَهَ البَدرِ، لا یبصُقونَ فیها وَ لا یمتَخِطونَ وَ لا یتَغَوَّطونَ، آنِیتُهُم فیهَا الذَّهَبُ، أمشاطُهُم مِنَ الذَّهَبِ وَالفِضَّهِ، وَ مَجامِرُهُمُ الأُلُوَّهُ، وَ رَشحُهُمُ المِسک، وَ لِکلِّ واحِدٍ مِنهُم زَوجَتانِ یری مُخُّ سوقِهِما مِن وَراءِ اللَّحمِ مِنَ الحُسنِ، لاَ اختِلافَ بَینَهُم وَ لا تَباغُضَ، قُلوبُهُم قَلبُ رَجُلٍ واحِدٍ، یسَبِّحونَ اللهَ بُکرَهً وَ عَشِیاً»۳
ترجمه: رسول خدا‌ (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم): فرمودند: «نخستین گروهی که وارد بهشت می‌شوند، صورت‌هایشان مانند ماه شب چهارده می‌درخشد. در بهشت، نه آب دهـان می‌اندازند و نه ترشّحات بینی و نه مدفوع دارند. ظرف‌هایشان در آنجا، طلاست و شانه‌های سرشان از طلا و نقره و بخوردان‌هایشان، عود و عرقشان مشک است. هر یک از ایشان، دو همسر دارد که از شدت زیبایی، مغز ساق آن‌‌ها از پشت گوشت، دیده می‌شود. هیچ ناسازی و نفرتی میان [همسرانشان با یکدیگر یا میان آن‌‌ها و بقیه‌ی بهشتیان و میان سایر بهشتیان و] ایشان نیست و همگی یک دلند و بام و شام، خداوند را به پاکی می‌ستایند.».

********************

[۲۰۴] شاهد: قَالَ رَسولُ اللهِ‌‌ (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم): «ینادی مُنادٍ: إِنَّ لَکم أَن تَحیوا فَلاتَموتوا أبَداً، وإِنَّ لَکم أن تَصِحّوا فَلاتَسقَمُوا أبَداً، وَإنَّ لَکم أن تَشِبّوا فَلا تَهرَموا أبَداً، وَإِنَّ لَکم أَن تَنعَموا فَلا تَبأَسوا أبَداً، فَذلِک قَولُهُ تَعالی: «وَ تِلْک الجَنَّهُ الَّتِی أُورِثْتُمُوهَا بِمَا کنتُمْ تَعْمَلُونَ»۴.۵
ترجمه: رسول خدا‌ (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم): فرمودند: «آواز دهنده‌ای [در بهشت، بهشتیان را مخاطب قرار داده و] آواز می‌دهد: حق شماست که زنده بمانید و هرگز نمیرید. حق شماست که سالم باشید و هرگز بیمار نشوید. حق شماست که جوان باشید و هرگز پیر نشوید. و حق شماست که در ناز و نعمت باشید و هرگز به بینوایی نیافتید.
این، [تفسیرِ] سخن خدای بلند مرتبه است که [می‌فرماید:] «و این است همان بهشتی که به پاداش کارهایی که می‌کردید، میراث یافته‌اید».

********************

۱. مسند ابن حنبل، جلد ۲، صفحه‌ی ۲۲۷؛ مستدرک الصحیحین، حاکم نیشابوری، جلد ۲، صفحه‌ی ۵۵۳؛ تفسیر ابن کثیر، جلد ۸، صفحه‌ی ۳۰۵؛ کنز العمال، متقی هندی، جلد ۱۴، صفحه‌ی ۴۶۵.
۲. الفردوس، جلد ۱، صفحه‌ی ۲۱۷.
۳. صحیح بخاری، جلد ۳، صفحه‌ی ۱۱۸۵؛ صحیح مسلم، جلد ۴، صفحه‌ی ۲۱۸۰؛ سنن ترمذی، جلد ۴، صفحه‌ی ۶۷۸؛ صحیح ابن حبّان، جلد ۱۶، صفحه‌ی ۴۶۳؛ مسند شامیین، جلد ۱، صفحه‌ی ۹۲؛ کنز العمال، متقی هندی، جلد ۱۴، صفحه‌ی ۴۸۷.
۴. سوره‌ی زخرف، آیه‌ی ۷۲.
۵. صحیح مسلم، جلد ۴، صفحه‌ی ۲۱۸۲؛ سنن ترمذی، جلد ۵، صفحه‌ی ۳۷۴؛ مسند ابن حنبل، جلد ۴، صفحه‌ی ۱۹۰؛ معجم الصغیر، جلد ۱، صفحه‌ی ۷۹؛ تاریخ دمشق، ابن عساکر، جلد ۵۳، صفحه‌ی ۱۰۹؛ کنز العمال، متقی هندی، جلد ۱۴، صفحه‌ی ۵۱۷.

سلام
با توجه به نزدیک بودن عید نوروز و سال جدید شمسی سؤالات و ابهاماتی در خصوص عید نوروز دارم که بدین شرح می‌باشد:
۱ ـ جایگاه عید نوروز در منهاج فردوسیان چیست؟
۲ ـ آیا جایز است عیدی که در اسلام نیامده را به جشن و شادی بپردازیم؟
۳ ـ چه توصیه‌ای برای لحظه تحویل سال جدید دارید؟
۴ ـ اگر لحظه تحویل سال نصف شب باشد آیا باید حتماً بیدار بمانیم و این لحظه را پاس بداریم؟و اگر فردی خواب بماند چه صورتی دارد؟ آیا اینکه می گویند اگر لحظه تحویل سال خواب باشی کل سال خوابی و یا برایت بد بیاری می‌آورد، درست است؟
۵ ـ توصیه عبادی شما برای لحظه سال تحویل و عید نوروز چیست؟
۶ ـ خودتان به عنوان مولف این برنامه، عید نوروز و لحظه سال تحویل را چگونه می‌گذرانید؟
۷ ـ آیا باید لحظه تحویل سال جایی معنوی برویم مثلاً امامزاده یا مسجد؟
۸ ـ حال با توجه به تقارن عزای اسلامی فاطمیه با عید ملی نوروز چه توصیه‌ای در این خصوص دارید؟
۹ ـ جهت قرار دادن سال عبادی جهت حسابرسی خمسی، سال شمسی ملاک باشد یا قمری؟

**************

باسمه تعالی

سلام علیکم

جواب ۱: بر طبق یک روایت از معلی بن خنیس، نوروز، چهار عمل عبادی دارد، غسل، روزه، لباس نو پوشیدن و عطر زدن. همین چهار عمل، به عنوان قانون عملی، در طبقه‌ی نهم قوانین عملی منهاج فردوسیان آمده است.

جواب ۲: اینطور نیست که نوروز، کاملاً بدون جایگاه شرعی باشد ولی جایگاه آن، بسیار ضعیف است. پس اگر شادی کردن، همراه با معصیت حق تعالی باشد، مانند گوش دادن به موسیقی، شرابخواری، شطرنج‌بازی، مسخره‌کردن مؤمنین و رقص، باید در هر روز ـ چه عید باشد و چه نباشد ـ ترک شود، اما «شاد کردن» دیگران با برطرف نمودن گرفتاری‌های مالی و دغدغه‌های فکری‌شان، همیشه نیکوست و نیازی به عید ندارد.

جواب ۳: لحظه‌ی تحویل سال، هیچ اتفاق خاصی برای عالم یا آدم نمی‌افتد و هیچ جایگاه ارزشمندی در شرع ندارد. پس بدون توجه به لحظه‌ی سال، برنامه‌ی عبادی خود را پیگیر باشید و به رسوم مردمان آئین‌زده، توجه نکنید.

جواب ۴: عرض شد که برنامه‌ی عبادی و کاری خود را داشته باشید و هیچ توجهی به لحظه‌ی تحویل سال نکنید. ورود خورشید به برج حمل، فرقی با ورودش در سایر بروج ندارد و این توهم که هر کاری در لحظه‌ی تحویل سال انجام دهید، تا آخر سال، همان را انجام خواهید داد، کاملاً خرافی و بی‌اساس است و در شأن اصحاب منهاج فردوسیان نیست که به آن توجه کنند.

جواب ۵: توصیه‌ی منهاج فردوسیان برای روز اول سال شمسی که به آن «نوروز» گفته می‌شود، روزه، غسل، لباس نو پوشیدن و عطر زدن است. ولی لحظه‌ی تحویل سال، هیچ مراسم یا دعا یا ذکری ندارد.

جواب ۶: عمل بنده، در منظومه‌ی منهاج فردوسیان، جایگاهی ندارد ولی به احترام پرسش، عرض می‌کنم: چون معمولاً مسافر هستم، روزه نمی‌توانم بگیرم و چون مقید نیستم که برای نوروز لباس نو تهیه کنم، لباس نو ندارم که بپوشم ولی لباس تمیز می‌پوشم و غسل کردن و عطر زدن را به امید ثواب، بجا می‌آورم.

جواب ۷: حضور در مسجد و حرم استادان معظم منهاج فردوسیان (علیهم‌السلام) به قصد کسب رضای حق تعالی، هر گاه ممکن باشد، خوب است ولی نباید این حضور در لحظه‌ی تحویل سال، به قصد ورود باشد. یعنی نباید فکر کنید که شرع انور، از مؤمنین خواسته است که در این ساعت، در مکان مذهبی مثل مسجد و حرم باشند.
از عجایب مردم ما این است که سنت‌ها را شوخی و بدعت‌ها را بسیار جدی می‌گیرند. برای نماز که باید به مسجد و حرم بروند و در نماز جماعت شرکت کنند، نمی‌روند، ولی برای اختراعی که خودشان تراشیده‌اند، بسیار مقید هستند که حتماً به مسجد یا حرم بروند.

جواب ۸: دهه‌ی فاطمیه نیز از دیگر اختراعات متشرعه است. البته نوروز، حد اقل یک روایت ضعیف دارد ولی دهه گرفتن برای عزای حضرت صدیقه‌ی طاهره (سلام الله علیها) همان یک روایت ضعیف را هم ندارد.
پس لازم نیست تغییری در برنامه‌ی عبادی خود ایجاد کنید. جدول محاسبه را جدی بگیرید و به آداب و رسوم ایران باستان برای نوروز، توجه نکنید و دهه‌ی فاطمیه را راست نشمارید. اصحاب منهاج فردوسیان، اختراعات را به مخترعینش وا می‌گذارند. البته گریه بر مظلومیت‌های آن بانوی با عظمت و توسل به ذیل عنایات آن حضرت، همیشه و در هر حال، مطلوب است و باید در هر زمان و مکانی که دست داد، مغتنم شمرده شود.

جواب ۹: احتیاط در این است که سال خمسی را به سال قمری حساب کنید.

موفق باشید
حاج فردوسی

اشکال: عمل به «احتیاط»، توهین به تلاش‌های فقهاست. /
طرح اشکال: اگر عمل به احتیاط، که در برنامه‌ی تربیتی منهاج فردوسیان تبلیغ و توصیه ‌می‌شود، رایج گردد، تلاش‌های فراوان و زحمات بسیار زیاد فقهای عظام و مراجع معظم تقلید، در طول غیبت کبری، به نحوی نادیده گرفته شده و به آن توهین می‌گردد. مثلاً بحث‌های مفصل فقها و علما در باره‌ی موسیقی ـ که منجر به نوشته شدن ده‌ها کتاب و مقاله شده ـ را با یک عبارتِ کوتاهِ «نواختن و گوش دادن موسیقی، ممنوع است» به حاشیه می‌رانند. یعنی کسی که بخواهد احتیاط کند، هیچگونه نقطه‌ی ابهامی در احکامش نخواهد داشت و تلاش‌های فقهای عظام برای رفع نقاط کور، بی‌ثمر جلوه خواهد کرد.
جواب: انتخاب کردن نزدیک‌ترین فتوا به احتیاط،
اولاً: توهین به فقها نیست.
ثانیاً: نادیده گرفتن تمام تلاش‌های علمی آنان نیست.
ثالثاً: فقط استفاده نکردن از قسمتی از تلاش‌های علمی‌شان است نه تمام تلاش عملی‌شان.
به عبارت دیگر، عمل به احتیاط به جای تقلید از فقیه خاص، مایه‌ی توهین به صاحبان سایر فتاوا نیست ولی تلاش‌های غیر لازم فقها و اصولیین را بدون استفاده می‌گذارد.

مقدمه:
نوعی از تشیع، در جامعه‌ی امروز ما به عنوان دین رسمی پذیرفته شده که بخش‌هایی از قواعد نظری و قوانین عملی آن، در هیچ کتاب و سندی نوشته نشده و مستند به هیچ سند معتبری از وحی نیست، ولی به شدت در عمل، ‌مراعات ‌می‌شود و بدنه‌ی اصلی فرهنگی دینداری عوام شیعه‌ی امروز را تشکیل می‌دهد، این نوع از تشیع را «تشیع نانوشته» می‌نامیم.
چون این دیدگاه‌ها و اعمال، در نزد تقریباً عموم شیعیان ایران رایج است، از آن به «تشیع» یاد می‌کنیم ولی در حقیقت، اینها تشیع ناب و خالص نیست. و از آن جهت به آن «نانوشته» می‌گوییم که عمده‌ی آن، حتی در جایی نوشته نشده و فقط به صورت سینه به سینه از نسلی به نسل بعد منتقل می‌گردد، یا به صورت موجی توسط رسانه‌های جمعی (تلویزیون،‌ رادیو، اینترنت و روزنامه) به قالب عملی دینی جلوه‌گر ‌می‌شود.
البته باید توجه داشت که این دیدگاه‌ها و آداب عملی، از مواردی انتخاب شده که عمومیت دارد و قسمت زیادی از دیدگاه‌ها و آداب و رسوم شیعیان در نقاط مختلف ایران، در آن نیامده است.
همچنین لازم به ذکر است که این دیدگاه‌ها و آداب، مربوط به شیعیان ایران است و اگر دیدگاه‌ها و آداب سایر شیعیان مانند شیعیان عراق، عربستان، هند و پاکستان مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد، عجایب و غرایب بسیار دیگری بر این مجموعه افزوده می‌شود.
و نیز باید توجه داشت که این دیدگاه‌ها و آداب و رسوم، مربوط به زمان حال است و از آنچه در گذشته، رایج بوده و اکنون مورد توجه نیست، چشم‌پوشی شده است. امیدواریم روزی بیاید که موارد یاد شده در ذیل، با موارد منهاجی آن، جایگزین گردد.
در ادامه، نمونه‌هایی از تفاوت «تشیع نانوشته» به همراه مقایسه‌اش با دیدگاه‌ها و اعمال توصیه‌شده در «منهاج فردوسیان» را بیان می‌کنیم تا تفاوت این دو نوع از تشیع، بهتر آشکار شود. البته لازم به ذکر است که بعضی از این دیدگاه‌ها و رفتارها، دین نیست بلکه «آئین» است یعنی به عنوان تشیع بدان پرداخته نمی‌شود ولی در حد دستورات دینی، محترم شمرده ‌می‌شود.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

دیدگاه‌های تشیع نانوشته در باره‌ی علم و علم‌آموزی:
۱. در تشیع نانوشته معتقدند آموختن هر علمی، عبادت است.
در منهاج فردوسیان معتقدند فقط آموختن علوم نافع (قواعد نظری و قوانین عملی منهاج فردوسیان)، عبادت است.
۲. در تشیع نانوشته معتقدند معلمی، شغل پیامبران است.
در منهاج فردوسیان معتقدند تعلیم علم نافع (قواعد نظری و قوانین عملی منهاج فردوسیان)، شریف بوده و شغل پیامبران است.
۳. در تشیع نانوشته معتقدند کتاب، خوب است و اهل مطالعه بودن مزیتی محسوب ‌می‌شود.
در منهاج فردوسیان معتقدند مطالعه‌ی کتاب مفید، خوب است به شرطی که مقدمه‌ی عمل باشد.
۴. در تشیع نانوشته معتقدند صاحبان کرامت و دعانویسان، هر چند معلومات دینی اندکی داشته باشند، از دانشمندان اصیل شیعه، برتر هستند.
در منهاج فردوسیان معتقدند ارزش و جایگاه دانشمندان دینی منهاجی، بعد از پیامبران و جانشینان پیامبران، از تمام انسان‌ها برتر است.
۵. در تشیع نانوشته معتقدند نشستن در مجالس وعظ و پای منبرها، هر چند همراه با چرت‌زدن و خوابیدن باشد و هیچگونه اصلاح اعتقاد یا ثمره‌ی عملی نداشته باشد، عبادت و مایه‌ی رسیدن به کمال و سعادت است.
در منهاج فردوسیان معتقدند ثواب و بهره‌ی اصلی مجالس مذهبی، در اصلاح دیدگاه‌ها و یاد گرفتن احکام عملی است.
۶. در تشیع نانوشته معتقدند جفت کردن کفش علما مستحب است.
در منهاج فردوسیان معتقدند توصیه‌ای به چنین کاری نیامده است.

آیا قواعد نظری یا قوانین عملی منهاج فردوسیان، به مرور زمان، کهنه می‌شوند، یا چیزهای جدید و جالب به آن افزوده خواهد شد؟ /
جواب: دیدگاه‌ها و احکام عملی اسلام، ثابت است، پس قواعد نظری و قوانین عملیِ منهاج فردوسیان نیز ثابت است؛ ولی عمل به آن، نشاطی نو به نو به ارمغان می‌آورد. یعنی هر گاه کسی بتواند به قوانین عملی منهاج فردوسیان عمل کند تا بدان پایه که عمل به این قوانین، به حالت ملکه در وجودش در آید، درهای انوار ملکوت، بر قلبش باز شده و آنچه برای اهل دنیا و غافلان، نادیدنی است، می‌بیند و آنچه برای آنان ناشنیدنی‌ست، آن می‌شنود و در فضایی غیر از فضای آلوده و خاکستری دنیا تنفس خواهد کرد. این حالات عالی، چنان سرخوشی و سرمستی‌ای به ارمغان می‌آورد که برترین لذت‌های اهل دنیا، در کنار آن، عذاب الیم شمرده می‌شود.